22بهمن سال،1390 انقلاب اسلامی سی و سه ساله می شود. انقلابی که به برکت رهبری امام خمینی ، اراده راسخ ملت به پیروزی رسید و چنان برجسته و یگانه شدکه هیچ حرکت وجنبش انقلابی دیگری توان برابری با آن را نخواهد داشت. زیرا انگیزه ها و اهداف بسیار متفاوتی داشت.
اکنون آنچه می خوانیدگزیده ای از دیدگاه های رهبر فرزانه انقلاب در موضوع انقلاب اسلامی است که در طول بیش از 20 سال گذشته در دیدارها، سخنرانی ها و خطبه های نمازجمعه بیان شده است. حضرت آیت الله خامنه ای که خود در تمام مراحل تکوین، رشد و پیروزی انقلاب اسلامی حضور فعال، مستمر و موثر داشته اند به دلیل اهمیت آشنایی نسل های مختلف خصوصا نسل جوان با علل، عوامل، مراحل، ویژگی ها و آثار انقلاب اسلامی همواره در فرصت های گوناگون به تبیین انقلاب اسلامی پرداخته اند.
اهمیت نظام اسلامى در شکل ایرانى آن چگونه است؟
پاسخ مقام معظم رهبری:
اهمیت نظام اسلامى از لحاظ ابعاد ایرانى در چند چیز است: اولا (نظام اسلامى) صددرصد مردمى است. ثانیا محتوایش صددرصد محتوای مردمى و نقطه مقابل چیزی است که قرن های متمادی کشور ما ازآن رنج برده بود؛ یعنى ایدئولوژی سلطنت و کارگزاران سلطنتى. شما هیچ ملیتى را پیدا نمى کنید که بتواند چنین انگیزه های عمیقى را در دلهای تک تک مردم به وجود آورد ثانیا یکایک آحاد مردم این انقلاب و این نظام را با همه ی وجود مطالبه و دنبال می کردند. بى تفاوت ترین آدم ها در این حرکت سهیم بودند؛ این در ابعاد ایرانى است.
اما در ابعاد اسلامى، یک ملیت معمولا در داخل مرزهای خود زندانى است. بیرون مرز، هیچ گونه ارزش و جاذبه و احترامى ندارد. اما نظام اسلامى در سرتاسر دنیاى اسلام و هر جا که مسلمانى وجود داشت در او هویت اسلامى و احساس شخصیت را زنده و احیا کرد، هم در افراد، هم در ملت ها. اقلیت های مسلمان که در دنیا متفرق بودند، احساس شخصیت کردند ملت های مسلمان به خصوص در منطقه ی خاورمیانه و شمال آفریقا یعنى در واقع اجزای امپراطوری متلاشى شده ی قدیمى عثمانى که سال های سال رنج استعمار را تحمل کرده بودند، احساس کردند که مجددا نسیمى وزیده است.
ویژگیهای اصلی انقلاب از نظر آیت ا...خامنه ای
1-مردمی بودن
این انقلاب حتی در شروع خود صد در صد مردمی بود . نه یک گروه چریکی مسلح ، نه یک حزب فعال سیاسی - نظامی ، نه گروهی از افسران انقلابی ، و آزادی خواه و نه هیچ یک از دیگر انواع رایج و معمولی که تحولات انقلابی کشورها را پدید می آورند ، در انقلاب ما وجود و حضور وفعالیت نداشتند. فقط مردم بودند و مردم (آن هم کاملا بی سلاح ) که در تهران و همه جای دیگر ، چنان فضا و خیابان ها را و محیط زندگی شهری را از وجود و حضور خود شعارهای انقلابی خود پر کردنند که دیگر جایی برای هیئت حاکم و حکومت اش باقی نماندو آنان مجبور شدند یکی یکی و دسته جمعی از کاخ ها و مراکز اقتدار خود و سپس از کشور خارج شوند. : شاه ، نخست وزیر ، بزرگان ارتش ، وزراء و دیگر سرجنبانان ، هر کدام که توانستند از مردم گریختند.
این پس از آن بود که در مدتی بیش از یک سال آنان با استفاده از همه ی توانایی خود - سیاسی ، نظامی ، پلیسی - کوشیده بودند مردم را متفرق سازند و به خانه ها یا مراکز کارشان برگردانند و در این مدت هزاران نفر از مردم ، جلوی چشم دیگران ، در خیابان ، در مسجد ، در دانشگاه ، در محیط کار کشته شده بودند ، اما حضور مردم روز به روز بیشتر شده بود . در آخرین ماه ها ، خشونت دستگاه بیشتر و متقابلا حضور مردم هم بیشتر شد. رژیم که زیر فشار خشم مردم دست از جان شسته ، قادر به مقاومت نبود ، مجبور شد بزرگترین امتیاز خود را بدهد. شاه رفت و بعد از آن عقب نشینی هایش پی درپی و سریع شد . رهبر بزرگ انقلاب که کلمه به کلمه ی سخنان اش به تک تک ملت روح و آگاهی و درس می داد ، به اتکاء خداوند متعال که همه ی قدرت ها در ید قدرت اوست ، و با اعتماد به همین اراده ی عظیم و خدشه ناپذیر مردم ، دولت انقلاب را تشکیل داد. دولت ستمشاهی خود به خود و بی آن که راه دیگری داشته باشد ، مسند را رها کرد و گریخت . آخرین سنگرها، پادگانهای خالی از سرباز و افسر بود، آنها هم گریخته بودند، و بسیاری به صف مردم پیوسته.
عدم اتکاء به شرق یا غرب، خصوصیت استثنائی دیگر این انقلاب بود و هم اکنون نیز سیاست قاطع نظام انقلابی ماست
در آخرین لحظات ، چند پادگان اندکی مقاومت کردند ، اما بیهوده. در آن جا هم مردم حضور داشتندومعجزه ی این انقلاب ، پیروزی مردم بود . تنها پس از سقوط پادگان ها بود که مردم به اسلحه دست یافتند ، اما آن روز دیگر نظام پادشاهی سقوط کرده بود؛ این سلاحها برای مراقبت از نهال نورس انقلاب به کار گرفته شد. مردم ـ جوانان و پیران، زنان و مردان ـ تنها کسانی بودند که رژیم پهلوی را ـ که به نظر قوی و کاملاً مسلح می رسید، و از پشتیبانی بزرگ ترین قدرتها برخوردار بود ـ شکستند، و نظام جمهوری اسلامی را بر سر کار آوردند.
این تجربه ای بی نظیر - لااقل در یک قرن اخیر - بود و خوب است مورد تامل و دقت قرار گیرد ، هم از سوی کشورهای زیر سلطه ، و هم نیز از سوی قدرت های سلطه گر جهانی.
2-اسلامی بودن
دوم؛ این انقلاب متکی به دین اسلام بود، بسیارند انقلابهایی که ریشه های مبارزاتی آن از ایمان دینی تغذیه کرده است، هر چند در ساختار انقلاب این ایمان چندان یا هیچ به حساب نیامده است. اما انقلاب ما همه چیزش را، هدفها را، اصول را، و حتی روشهای مبارزاتی را و نیز شکل نظام نوین و نوع اداره آن را از اسلام گرفت. این ابعاد شگفت آوری به انقلاب می بخشد، و تعریف تازه ای از پیروزی آن ارائه می دهد.
چه، اسلام به خاطر دارا بودن این ظرفیت عظیم انقلابی و سازندگی اکنون حداقل صدوپنجاه سال است که مورد تهاجم قدرتهای استعمارگر و عوامل مرتجع و زبون آنان بوده است. به علاوه اسلام در بیش از پنجاه کشور و میان یک میلیارد انسان یک ایمان مقدس، یک دین الهی است. پیروزی انقلابی که روح و محتوایش اسلام است در حقیقت پیروزی بر همه آن مهاجمان و در عرصه ی زندگی همه ی این یک میلیارد است. صدها میلیون مرد و زن مسلمان ـ در دهها کشور از پیروزی انقلاب ما احساس پیروزی کردند. این خصوصیت همچنین راه عقب نشینی، شکست، ضعف و ترس را بر مردم و رهبر انقلاب و مدیران آن می بندد. در راه خدا شکست نیست، تا ضعف و ترس و عقب نشینی باشد وابستگی به شرق و غرب
3-عدم اتکاء به شرق یا غرب
سوم؛ عدم اتکاء به شرق یا غرب، خصوصیت استثنائی دیگر این انقلاب بود و هم اکنون نیز سیاست قاطع نظام انقلابی ماست. این خود یکی از مظاهر اعتقاد و اتکاء به خدا در همه ی صحنه های حیات فردی و اجتماعی ماست. امروز تفکر مسلط بر دنیای سیاست در سراسر جهان این است که بدون اتکاء به یکی از قطبهای قدرت نمی توان در صحنه ی سیاست معاصر زنده ماند. اگر در شدت و ضعف این اتکاء اختلاف نظر باشد، در اصل آن حرفی نیست. حتی آنان که در اندیشه، عدم اتکاء و عدم تعهد را پذیرفته اند، معتقدند در عمل نمی توان چنین بود.
این انقلاب متکی به دین اسلام بود، بسیارند انقلابهایی که ریشه های مبارزاتی آن از ایمان دینی تغذیه کرده است
انقلاب ما در چنین جوی یک فلسفه ی جدید را عرضه کرد، و تا امروز به آن پایبند ماند. انقلاب ما ثابت کرد که می توان قدرتهای سلطه گر را به خود راه نداد، و قلدری آنان را جدی نگرفت، و به آنان باج نداد. مشروط بر این که نقطه ی اتکائی قوی تر از هر قدرت مادی را باور داشت ـ خدا را ـ ما دانسته ایم که برای این عقیده و این راه بهای سنگینی نیز باید پرداخت، و خود را آماده کرده ایم. بگذار این تجربه ملّتها را به استقلال واقعی و خدشه ناپذیر و در نهایت نفی کامل سلطه های بزرگ جهانی رهنمون شود. روند کنونی تقسیم قدرت بشریت را به آینده ی باز هم تلخ تری تهدید می کند.
4- یک خصوصیت استثنائی دیگر
یک خصوصیت استثنائی دیگر نیز در انقلاب ما بود و هست ، و آن خصومت ها و ضربه های استثنائی علیه آن است.هیچ انقلابی از دشمنی نظام «سلطه» در جهان برکنار نمی ماند، اما تنوع ، عمق ، گستردگی و خشم آلودگی خصومت هایی که در طول 9 سال با ما شده ، حکایتی استثنائی است.
نتیجه گیری
1-انقلاب اسلامی، عبارت است از حرکتی بنیادین و تحولی اساسی در اوضاع و احوال سیاسی جمله بر اساس آموزه های اسلامی به منظور جایگزین نمودن نظامی مبتنی بر اصول و احکام اسلامی.
2-«اسلامی بودن» فصل ممیز انقلاب اسلامی از سایر انقلاب های جهان است. از این رو، در این انقلاب، عنصر فرهنگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و انحراف در مسیر چنین انقلابی از همین کانال امکان پذیر خواهد بود.
3-انقلاب اسلامی ایران نیز که نمونه ای از این گونه انقلاب هاست، در نوع خود منحصر به فرد است؛ چرا که با پیروی از حرکت انبیای الهی، به ابعاد معنوی انسان ها توجه نمود. بنابراین، جایگزین شدن حکومت الهی مبتنی بر عدالت به جای حکومت های مبتنی بر ظلم، خودمحوری، خودگزینی و قدرت طلبی است که این انقلاب را تبدیل به پدیده ای بی نظیر کرده است.
کلمات کلیدی:
|
کلمات کلیدی:
براساس یک قاعده فلسفی «هرمعلولی دارای علتی است»که در تحقق ان معلول دخالت دارد.انقلاب اسلامی از این قاعده مستثنی نیست. چرا که این انقلاب با این عظمت که در نوع خود در تاریخ بی نظیر بوده قطعا براساس عوامل مهمی پدید آمده است.
در این نوشتار درصدد بیان علل و عوامل پیروزی انقلاب اسلامی ایران از منظر امام خمینی (ره) هستیم. اینک مطلب را با هم از نظر می گذرانیم.
امام خمینی (س) یکی از مهمترین عوامل در پیروزی انقلاب اسلامی را، قیام به خاطر خدا و به دست آوردن رضای حق تعالی می دانست و این عامل مهم را از همان آغاز نهضت خویش، در مناسبت های مختلف ابراز می نمود. آن بزرگوار گام نخستین مبارزه اش را در سال اول نهضت با این آیه شریفه آغاز کرد: «قل انما اعظکم بواحده ان تقو موا لله؛ (سباء 46) بگو من فقط به شما یک اندرز می دهم که دو دو و به تنهایی برای خدا بپا خیزید.»
امام در توضیح این آیه می نویسد: «قیام برای خداست که ابراهیم خلیل الرحمن را به منزل خلت رسانده و از جلوه های گوناگون عالم طبیعت رهانده. قیام لله است که موسی کلیم را با یک عصا به فرعونیان چیره کرد و تمام تخت و تاج آنها را به باد فنا داد و نیز او را به میقات محبوب رساند. قیام برای خداست که خاتم النبیین - صلی الله علیه و آله - را یک تنه بر تمام عادات وعقاید جاهلیت غلبه داد و بت ها را از خانه خدا برانداخت و به جای آن توحید و تقوا را گذاشت و نیز آن ذات مقدس را به مقام «قاب قوسین أو أدنی» رساند.»
دیوار نوشته های سال 1357 نشان می دهد که بیش از 90 درصد شعارها در حمله به رژیم پیشین و کارگزاران آن، حمایت از امام، تایید اسلام، حکومت اسلامی، شهدا و تلاش در جهت وحدت مردم برای تداوم مبارزه است
رمز پیروزی ایمان بود. آن وحدت کلمه را، ایمان آورد. ایمان، وحدت کلمه آورد که سرتاسر این مملکت ، همه با هم فریاد زدند و یک مطلب را خواستند. اجتماع کردند از مرکز تا هر جا شعاع مملکت است رفت صدا و فریاد زدند جمهوری اسلامی ... . شهادت را برای خودشان فوز دانستند. آنهایی که فرار می کردند از همه چیز، حمله کردند بر تانک ها و توپ ها، غلبه کردند بر لشکر شیطان، بر طاغوت . این رمز را حفظ کنید، این نهضت را حفظ کنید، این وحدت کلمه را حفظ کنید. این ایمان راسخ که در این ملت شکوفا شد، این تبدلی که پیدا شد و تحولی که در نفوس مسلمین اینجا پیدا شد، رمز پیروزی بود.
مبارزه با ظلم و ستم از انگیزه های بسیار قوی در پیروزی ملت ایران به حساب می آید. ملت مسلمان ایران با الهام از آیه شریفه که می فرماید: «ولا ترکنوا الی الذین ظلموا فتمسکم النار و مالکم من دون الله من اولیاء ثم لا تنصرون؛ (هود 113) و به کسانی که ستم کرده اند متمایل نشوید که آتش دوزخ به شما می رسد و در برابر خدا برای شما، دوستانی نخواهد بود وسرانجام یاری نخواهید شد.» دست به مبارزه و قیام زدند زیرا دراین آیه شریفه نصرت و یاری خداوند متعال منوط به گریز از ستمگران قرار داده شده است.
دراین راستا یکی از مهمترین اهداف انقلاب اسلامی ایران که از عوامل پیروزی آن نیز محسوب می شود؛ مبارزه با ظلم و ستم گری و فساد بود. ملتی که از ستم و جنایت و فساد حکمرانان طاغوتی به ستوه آمده بودند مصمم شدند که ریشه ظلم و فساد را از بیخ و بن برکنند و این انگیزه قوی آنان را در پیروزی شان بر دشمن یاری نمود.
رهبر مبارز و خستگی ناپذیر انقلاب همواره براین هدف تاکید کرده و می فرمود: تکلیف ما این است که در مقابل ظلم ها بایستیم با ظلم ها مبارزه کنیم، معارضه کنیم، اگر توانستیم آنها را به عقب برانیم که بهتر و اگر نتوانستیم به تکلیف خودمان عمل کرده ایم.
امام در سخنان خود می فرمود: «خداوندا! تو می دانی که ما دراین قیام رضای تو را می خواهیم و تو می دانی که ما از ظلم ولو بر یک نفر بیزار هستیم و تو می دانی که ما برای اجرای عدالت قیام کرده ایم و تو می دانی که از این تعدیات و ظلم ها بیزار و منزجر هستیم.»
رمز پیروزی ایمان بود. آن وحدت کلمه را، ایمان آورد. ایمان، وحدت کلمه آورد که سرتاسر این مملکت ، همه با هم فریاد زدند و یک مطلب را خواستند
نقش مساجد به عنوان یکی از کانون های مهم تجمع ، تبادل پیام ها و تعمیق جریان انقلاب حایز اهمیت بود.
در تکوین انقلاب اسلامی، نهادهایی چون مساجد که مرکز تجلی فرهنگ اسلامی هستند ، نقش سازماندهی نیروهای درگیر با رژیم را ایفا می کردند. در صدر اسلام نیز، علاوه بر آنکه مساجد ،کانونی برای عبادات محسوب می شدند، مرکز فعالیت های اجتماعی نیز به حساب می آمدند. از سوی دیگر، در حملات دشمنان به جهان اسلام نیز مساجد از اولین کانون هایی بوده اند که مورد تخریب و هتک حرمت قرار گرفته اند. مسجد در طول تاریخ اسلام ، کانون عبادت، آموزش، پایگاه قضاوت و داوری ،مکانی برای ارتباط جمعی و تبادل اخبار و پایگاه جهاد و حرکت های انقلابی بوده است.
نهضت امام خمینی (ره) ، که موجب احیای مفاهیم اسلامی بود، باعث تحول در کارکرد دین و ایفای همان نقش های اولیه ای گردید که مسجد داشت. امام راحل در این زمینه فرمودند: «مسجد در صدر اسلام همیشه مرکز جنبش حرکت های اسلامی بوده است. از مسجد تبلیغات اسلامی شروع می شده است و از مسجد قوای اسلامی برای سرکوبی کفار و وارد کردن آنها در زیر بیرق اسلام (حرکت می کرده است) و همیشه در صدر اسلام، مسجد مرکز حرکات و مرکز جنبش ها بوده است.»
امام معتقد بود ، مساجد به منزله سنگرند که باید از آنجا به دشمن شبیخون زد، امام امت در این زمینه در سال 1357 و در پیامی اعلام می کنند که گویندگان در مساجد وظیفه دارند مصایب رژیم را در طول پنجاه سال سلطنت پهلوی به اطلاع مردم برسانند و آنها را آگاه کنند.
در نتیجه ، نقشی که مساجد در شعله ور ساختن انقلاب تا پیروزی آن به عهده داشتند و تعرضی که رژیم به برخی مساجد داشت و منجر به تعطیلی و آتش زدن بعضی از آنها گردید، نشان دهنده ماهیت انقلاب و به عبارت دیگر، نقش اسلام در تکوین و شکل گیری انقلاب است.
شعارهایی که در طول درگیری مردم با عوامل رژیم ارائه می شد ، حاکی از ماهیت فکری انقلاب و آرمان های والای امام بود قریب به اتفاق شعارهای مردمی در طی سال های شکل گیری انقلاب برخاسته از اسلام و مهم ترین خواسته آنها ایجاد حکومت اسلامی و احیای دین بود.
دیوار نوشته های سال 1357 نشان می دهد که بیش از 90 درصد شعارها در حمله به رژیم پیشین و کارگزاران آن، حمایت از امام، تایید اسلام، حکومت اسلامی، شهدا و تلاش در جهت وحدت مردم برای تداوم مبارزه است.
انقلاب اسلامی ایران بر اساس اراده ملت مسلمان که دل نگران فرهنگ اسلام بودند، ایجاد شد. در ایران، انقلاب به گونه ای بی نظیر ساخته شد. اینکه ماهیت این انقلاب فرهنگی است و اسلام در آن نقش تعیین کننده دارد موجب نفی عوامل دیگر نمی شود، ولی فرهنگ دینی عاملی اساسی بود و عوامل دیگر ضمیمه آن.
نکته دیگر که نباید از آن غفلت کرد این است که جامعه دینی ایران به دنبال حضور استعمار غرب و استبداد داخلی، طی سده اخیر، هرگاه زمینه را مهیا دیده به صحنه آمده است، جنگ های ایران و روسیه در عصر قاجاریه تا قضیه گریبایدوف ، نهضت تنباکو، نهضت مشروطیت، نهضت جنگل، قیام خیابانی، واقعه مسجد گوهرشاد، نهضت ملی شدن نفت و قیام سال 1342 همه نشانگر نقش دین در حرکت آفرینی اجتماعی مردم ایران است.
رمز پیروزی ملت ما همین بود که دیگر نمی ترسیدند از اینکه بروند توی خیابان وکشته شوند، می رفتند، خیلی هم کشته می شدند، بالاخره هم با همین فریادها و دادها والله اکبرها پیروز شدند.
کلمات کلیدی:
کلمات کلیدی:
